Maqolalar

Osteoartroz (suyak artrozi) – tayanch-harakatlanish tizimi shikastlanishining  keng tarqalgan shakllaridan boʻlib, u nogironlikning va unga mos holda turmush tarzini oʻzgartirishning bosh sababchisi boʻlib qolmoqda.

 Inson hayotdan lazzat olish uchun tugʻiladi. Oʻrta asr qomusiy olimi Abul Faraj ibn Xorun shunday degan ekan:  “Organizm hazm qilmagan taom, uni isteʼmol qilganning oʻzini yeb qoʻyadi”. Negaki ovqatning yaxshi hazm boʻlishi – kuchli immunitet mavjudligining shartlaridan biridir. Oʻzingizni yaxshi his etish uchun ozuqaviy oqsillar, yogʻlar, uglevodlar, vitaminlar va mikroelementlarning sifatli hazm boʻlishi muhim.

Agar ish kuni soʻngida oyoqlaringizda ogʻirlik his qilsangiz,  oyoq kiyimingiz esa yengil shishlar sabab siqayotgan boʻlsa vaqti-vaqti bilan tomir tortishib tursa, boldirlarda ogʻriq kuzatilsa – endi bu haqida oʻylab koʻrish kerak. Oyoqlarimga nimadir boʻlyapti? Bundan tashqari, oyoqlarimda mayda kapillyarlar paydo boʻlyapti.

Sir emaski, ayol hissiyotga beriluvchan va kayfiyatiga qarab tez oʻzgaruvchan boʻladi. Ayol, goʻyoki erkalovchi quyosh nurlari ostida ochiladigan va osmonni bulut qoplaganda oʻz yaproqlariga tez oʻralib oladigan nozik, goʻzal gul singaridur. Nomutonosib boʻlgan narsalarni mujassamlashtirib ularni oʻzida uygʻunlashtira oladgan ayol bir vaqtning oʻzida ham yumshoq, ham matonatli boʻlishi mumkin. Ammo ayrim hollarda uning kuchli irodasi ham bardosh bera olmasligi mumkin, chunki kayfiyatga taʼsir etadigan juda koʻp omillar mavjud.

Kuz va qish mavsumi kelishi bilanoq, atrofimizda gripp va shamollashdan aziyat chekayotganlar soni keskin oshib ketadi. 

Prostata adenomasi yoki prostata bezining xavfsiz giperplaziyasining (PBXG) paydo boʻlish xavfi koʻpchilik erkaklar boshiga  Damokl qilichiday qutqu solib turibdi. Bu kasallikka odatda asosan katta yoshdagi erkaklar chalinadilar. Biroq butun dunyo shifokorlari keyingi oʻn yillikda adenomaga chalinayotgan bemorlar yoshi ancha yosharinqirayotganligini taʼkidlamoqdalar. 40 yoshda – har oʻn kishining birida, 50—60 yoshdagilarning 40—50 % ida, tekshirilgan 80 yoshli erkaklarning esa 90% ida bu kasallik aniqlanmoqda.

Yoz tugadi va endi kuz kuchga kirmoqda. U oʻzi bilan nafaqat darsga shoshilib ketayotgan maktab bolalarining  jaranglama  kulgisi, shiddatli yomgʻirlar va yarqiragan zarrin xazon toʻkilishini olib keladi. Kuz bizga mavsumiy kasalliklarning zoʻrayishini ham “tortiq” qiladi: kimdir aksirishni boshlaydi, kimdir – yoʻtalishni, yana kimdir dastroʻmolchasidan ayrilolmaydi. Biroq oldindan xafa boʻlishning hojati yoʻq. Va isinish uchun har kim oʻziga paypoq va quloqchin-telpakni mustaqil tanlab olishga qodir boʻlsa, ichdan qurollanishni, aniqrogʻi, oʻz immunitetini mustahkamlashni tekshirilgan preparatlarga ishonib topshirgan yaxshiroq.

Chaqalogʻini aravachada aylantirib yurgan onalar orasida keng tarqalgan dolzarb va qizgʻin muhokama qiladigan mavzular bu chaqaloq necha mahal uxlashi va kuniga necha mahal ichi yengillashishi. Hattoki ishdan qaytgan otalarga onalar birinchi yetkazadigan  xabarlaridan biridir. Bu ikki koʻrsatkich, yaʼni uyqu va ich kelishi, avvaldan bolalarning hol ahvolini va rivojlanishini koʻrsatuvchi belgi boʻlib qolgan.  Shuning uchun bu koʻrsatkichlarda nojoʻya oʻzgarish boʻlsa,  ota-onalarning qattiq bezovtalanishiga sabab boʻlishi mumkin.

1906-yilda avstraliyalik pediatr Klemans Perke birinchi marotaba kundalik hayotta  “allergiya” (ikkita yunon soʻzlari) allos - boshqa va ergia -“xarakatga kobiliyat” ) iborasinikiritdi. Biroq bu kasallik katta tarixga ega. Agar kadimgm misr salnom-achilarga ishpnsak 2540 meloddan avvalgi yilda firʼavn Menes ari chaqqani sabali tez kechuvchi allergik shokdanolamdan oʻtgan. Shu qatorda, bu kasalik va uning begilari haqda maʼlumotlarni qadimiy mashhur shifokorlarning ishlarida xam topsa boʻladi.

Aksariyat insonlar bahor kelishi bilan sochiladigan quyosh nurlari va iliq; kunlardan xursand boʻlish oʻrniga xavotirga tusha boshlaydilar. Sababi fasllar yangilanishi bilan ularda allergiya kuchayishi tabiatning bunday goʻzalliklaridan bahramand boʻlishga toʻsqinlik qiladi.